گردشگری (Tourism) شامل کلیه فعالیت هایی است که گردشگران در هنگام سفر انجام می دهند و به ایشان مرتبط می شود و این می تواند شامل: برنامه ریزی برای سفر، جابه جایی بین مبدا و مقصد و اقامت آنان باشد. بازاریابی گردشگری به عنوان شناسایی و پیش بینی نیازهای گردشگران و فراهم کردن امکانات برای تامین نیازها و مطلع ساختن آنان و ایجاد انگیزه بازدید در آن ها است.
بازاریابی و صنعت گردشگری
اهداف گردشگران از سفر
هدف گردشگران از سفر به نقاط گوناگون جهان بهره مندی از جاذبه هایی است که در مقاصد گردشگری نهفته است. به عبارتی وجود جاذبه ها در مقصد گردشگری است، که افراد را به سفر به مقاصد مختلف جذب می کند.
در جهانگردی این خدمت است که عرضه می شود و یا بفروش می رسد نه یک محصول. آن چه مهم است این است که خدمات را باید در زمان و مکان خودش ارائه کرد و مانند محصول نیست که بتوان فروش آن را به زمانی دیگر منتقل کرد.
در امور خدماتی مانند جهانگردی باید به ویژگی های زیر توجه نمود :
- ناملموس بودن
- نامشابه بودن و ناپیوستگی
- تفکیک ناپذیر بودن
- غیرقابل ذخیره بودن
با توجه به مباحث فوق لزوم برنامه ریزی دقیق تر برای گردشگری و بازاریابی مشخص می گردد. در ادامه به بررسی گردشگری و بازاریابی شبکه ای می پردازیم.
گردشگری و بازاریابی شبکه ای
انگیزه گردش و سفر را می توان شبکه ای جهانی و یکپارچه از نیروهای زیستی و فرهنگی دانست که به انتخاب ها، رفتارها و تجربه های سفر، جهت وارزش می دهد.
گردشگری مانند هر پدیده انسانی دیگر، همواره دستخوش تغییر و تحول است. نظریه پردازان دانش گردشگری، محرک های سفر را در چهار دسته کلی تقسیم بندی می کنند: محرک های فیزیکی، محرک های فرهنگی، محرک های درون فردی و محرک های مقام واعتبار.
ولی به راستی آیا د جهان کنونی، تنها تکیه بر این چهاردسته و برنامه ریزی بر اساس آنها کافی است ؟ پاسخ روشن است: خیر.
در واقع گردشگر یا مسافر، بر آن است تا معنا و ارزشی به زندگی خویش بیافزاید و خود را از راه سفر بهتر و عمیق تر بشناسد، صرف نظر از نوع سفری که اقدام به انجام آن نموده است.
برای بازاریابی شبکه ای مناسب در زمینه جهانگردی باید به موارد زیر توجه ویژه ای گردد:
- سن: نیازهای مصرف کننده با سن تغییر می کند. اگر مشتریان را در گروه های مختلف سنی هدف گذاری کنیم ، باید هر محصول و سرویس را برای هر گروه سنی به گونه ای متفاوت طراحی و ترویج کرد.
- مراحل چرخه ی زندگی : این متغییر با سن در ارتباط است اما یکسان نیست، برای مثال یک مرد متاهل ۴۰ ساله با فرزندان ممکن است نیازها یکسانی با یک مرد مجرد ۴۰ ساله نداشته باشد.
- جنسیت: یک متغییر آماری بسیار مهم برای بازاریابان شبکه ای است.
- درآمد: درآمد در بازاریابی شبکه ای آیتمی بسیار مهم است چرا که بسته پیشنهادی بر اساس درآمد افراد بایستی تهیه و ارائه شود.
- تحصیلات: سطح تحصیلات بر روی نیازهای افراد تاثیر خاصی می گذارد.
علاوه بر موارد فوق متغییر های هم چون مذهب ، قومیت و …… بر نحوه بازاریابی تاثیر فراوانی می گذارند.
پیاده سازی بازاریابی شبکه ای در بخش جهانگردی
آنچه مسلم است ، برای پیاده سازی بازاریابی شبکه ای به تعدادی بازاریاب نیاز خواهیم داشت که این بازاریابان اولا به شرکت اطمینان داشته باشند ثانیا در مورد نحوه کار کاملا توجیه شده باشند و ثالثا از پشتکار نسبتا خوبی برخوردار باشند.
بازاریابان را می توان از بین مشتریان قبلی که با مجموعه در ارتباط بوده اند و از عملکرد مجموعه رضایت دارند انتخاب کرد. می توان با تعیین پاداش خاص برای این مشتریان انگیزش لازم را در آن ها ایجاد کرد. مثلا عنوان کرد که در ازای جذب ۵ گردش گر خود بازاریاب به یک تور مسافرتی خاص فرستاده خواهد شد و یا این که به ازای جذب هر گردشگر مبلغ خاصی را به عنوان پورسانت دریافت خواهد کرد.
استفاده از پایگاه های اینترنتی ( دقت شود که بازاریابی شبکه ای با بازاریابی اینترنتی متفاوت می باشد ) در این امر موثر می باشد. با توجه به هزینه بسیار پایین و اهمیت روز افزون بازاریابی اینترنتی که گوی سبقت را از بسیاری از روش های سنتی ربوده است.
شایسته است که بخش های مختلف صنعت گردشگری قبل از راه اندازی پایگاه اینترنتی و پس از آن به گونه ای عمل نمایند که بیشترین بهره وری و کارآمدی را داشته باشند.
مراحل راه اندازی یک پایگاه گردشگری
- انتخاب نام دامنه مناسب: اولین اقدام جهت راه اندازی یک پایگاه اینترنتی، انتخاب نام دامنه مناسب می باشد. این مسئله نقش بسیار مهمی در برند سازی و فعالیت های بازاریابی بعدی بازی می کند.
- فضای اینترنتی و پهنای باند قوی ومناسب: این دو مورد باید با دقت نظری خاص انتخاب گردند. فضای اینترنتی باید از یک شرکت معتبر خریداری شود و پهنای باند نیز باید متناسب با تعداد بازدیدکنندگان پایگاه افزایش یابد.
- طراحی زیبا و کاربر پسند: طراحی پایگاه اینترنتی باید زیبا باشد و کاربر باید بتواند به راحتی و بدون دغدغه با قسمت های مختلف سایت ارتباط برقرار کند .
- ساخت برنامه های تلفن همراه: با توجه به توسعه تلفن های هوشمند و تبلت ها ، ساخت برنامه های سازگار با این تکنولوژی ها ، می تواند تاثیر شگرفی در توسعه کار داشته باشد .
- بر خط بودن، تبادل پیوند و معرفی پایگاه اینترنتی: استفاده از پشتیبانی آنلاین برای گردشگران خارجی بسیار سودمند و کارآمد خواهد بود ، هم چنین از معرفی و تبلیغ پایگاه اینترنتی در وب سایت های پر بازدید نیز نباید غافل گردید .
- بازاریابی در شبکه های اجتماعی: با توجه به رشد شبکه های اجتماعی و افزایش استفاده از این شبکه ها ، بایستی از ظرفیت بالای این شبکه ها نیز برای جذب گردشگر بالقوه نیز استفاده کرد و با کمی برنامه ریزی و مدیریت و پشتکار این گردشگر بالقوه را به گردشگر بالفعل تبدیل نمود .
- اطلاع رسانی از طریق خبرنامه، ایمیل و پیامک: بسیاری از برنامه ها را می توان از طریق خبرنامه های اینترنتی ، ایمیل و پیامک به اطلاع مشتریان و بازاریابان رساند . پس برای فعال سازی این بخش در پایگاه اینترنتی نیز باید چاره اندیشی لازم انجام شود .
- تولید محتوا: یکی از بهترین وموجه ترین روش های جذب بازدید کننده ، تولید محتوای اینترنتی می باشد که این محتوا می تواند به شکل سفرنامه ، گزارش ، مقاله ، کتاب الکترونیکی ، عکس و فیلم و یا آمیخته ای از آن ها باشد . هم چنین می توان بروشور و کاتالوگ های چاپی را به صورت الکترونیکی و با کیفیت بالا در پایگاه اینترنتی قرار داد تا محدودیت های جغارافیایی دسترسی به آن ها برطرف شود و افراد بدون در برداشتن هزینه های پستی بتوانند به آن ها دسترسی داشته باشند .
نتیجه گیری و جمع بندی
- با توجه به منابع و اخبار موافق و مخالف بسیار در زمینه بازاریابی شبکه ای و نبود منابع کاملا بی طرف، تصمیم گیری در این باره بسیار سخت می شود و لیکن با توجه به وجود خلاء ها بسیار در زمینه گردشگری در ایران، با استفاده از این امکان می توان جلوی خروج ارز توسط مسافران ایرانی را گرفته و با کمی برنامه ریزی و مدیریت میتوان به جذب مسافر و گردشگر خارجی نیز امیدوار و در درازمدت درآمد و ارز قابل توجهی را نصیب کشور کرد.
- در بازاریابی شبکه ای باید خدمات به قیمت بازار و یا حتی کمتر و همزمان با کیفیت مناسب ارائه شود. البته رسیدن به این مهم کار مشکل و طاقت فرسای خواهد بود که لزوم برنامه ریزی و مدیریت قوی را طلب می کند. آن چه مسلم است در زمینه گردشگری مسافر، می توان بدون کاهش کیفیت بسیاری از هزینه ها را (هتل،حمل ونقلو رستوران و……)کاهش داد .
- برخلاف ادعای شرکت های هرمی، بازاریابی شبکه ای راه سریع پولدارشدن نیست وکسی که وارد شبکه می شود در اکثر موارد به سختی می تواند به در امدی برسد. البته تلاش و پشتکار در این نوع بازاریابی در موفقیت افراد تاثیر بسزایی خواهد داشت .
- بازاریابی شبکه ای در صورتی که قانونی و با سرعت رشد معقول و محصولات مفید ارائه شود و قیمت های مناسب ارائه نماید ، می تواند در جهت رشد اقتصادی و توسعه صنعت توریسم کمک کننده و موثر به فایده واقع گردد .
