بازاریابی چابک به عنوان یک رویکرد جدید در صنعت مارکتینگ در حال رشد می‌باشد. بازاریابی چابک (Agile Marketing) را می‌توان یک شیوه مدیریت بازاریابی دانست که در آن سعی می‌شود تا هزینه‌های مارکتینگ برای یک کسب و کار به حداقل برسد.
هزینه‌های بازاریابی برای یک کسب و کار شامل زمان صرف‌شده برای مشتری‌یابی و همچنین میزان پول خرج‌شده برای فرآیندهای بازاریابی می‌شود.
تاریخچه بازاریابی چابک
در سال ۲۰۰۱ عدهّ‌ای از مهندسان برنامه‌نویس به این نتیجه رسیدند که بهره‌وری لازم در کار آن‌ها وجود ندارند. تاخیر در انجام پروژه‌ها و هزینه بالای انجام پروژه‌ها دو فاکتوری بود که برنامه‌نویسان را به چاره‌اندیشی واداشت. آن‌ها توانستند با توسعه چابک نرم‌افزارها، سرعت خود را بهبود دهند و در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنند. توسعه چابکی که آن‌ها طراحی نمودند شامل موارد زیر بود:
- یک پروژه بزرگ به بخش‌های کوچکتری تقسیم می‌شد.
- هر بخش را یک عضو یا یک تیم‌کاری به انجام می‌رساند.
- پروژه را در سریع‌ترین زمان ممکن آماده می‌کردند و به کارفرما تحویل می‌دادند. سپس در چرخه‌های متوالی، پروژه بهبود می‌یافت و با نظرات کارفرما تطبیق داده می‌شد.
- پروژه‌ها با کمک مولفه‌هایی ساخته می‌شد که امکان تغییر در آن‌ها وجود داشت. بنابراین با تغییر نظر استفاده‌کنندگان نهایی یک نرم‌افزار، امکان تغییر و برطرف کردن ایرادات در بخش‌های خاصی از پروژه وجود داشت.
تعمیم چابک‌سازی به موضوعات جدید
توسعه چابک نرم‌افزارها موجب شد تا چابک‌سازی به عنوان یک تکنیک موفق در موضوعات مختلفی به کار گرفته شود. همواره بازاریابی به عنوان یک صنعت پیش‌رو و پول‌ساز مطرح بوده است. چابکی یا چابک بودن به ویژگی‌هایی همچون زیرکی، پاسخگویی، پویایی، تطبیق‌پذیری و سرعت اشاره دارد. تمامی ویژگی‌های که از آن نام بردیم را می‌توان جزیی از خصوصیات یک بازاریاب و تیم‌های بازاریابی مدرن دانست.
در سال ۲۰۱۲ عده‌ای از پیشگامان علم بازاریابی برای اینکه بتوانند بهترین نتایج را از فعالیت‌های خود بگیرند مفهوم بازاریابی چابک(Agile Marketing) را پایه‌گذاری نمودند. با توسعه این مفهوم، امکان تعریف پروژه‌های بازاریابی بزرگتر بوجود آمد و از سویی دیگر سرعت و اثربخشی فعالیت‌های بازاریابی بهبود یافت.
یک مدل جدید برای بازاریابی‌های مدرن
تیم‌های بازاریابی با کمک چابک‌شدن می‌توانند به یک مدل عملیاتی جدید برای بازاریابی دست پیدا کنند. این مدل عملیاتی که شامل فرآیندها، سیستم‌ها و ساختارهایی می‌شود که سازمان می‌تواند با کمک آن‌ها برای مشتریان و ذی‌نفعات خود ارزش‌آفرینی کند و عملکرد سازمان را ارتقاء دهد.
در بازاریابی چابک، استراتژی‌های بازاریابی را با تاکتیک‌های نظیر محتواسازی، سئو، تبلیغات، رسانه‌های اجتماعی و.. مرتبط می‌کند. در چابک‌سازی نقش افراد، فرآیندها، نحوه استفاده از فناوری‌ها مشخص می‌شود تا شیوه‌های موثری برای مشتری‌مداری و پاسخگویی موثر ایجاد گردد.
بازاریابی چابک از ایده‌آل گرایی تا واقع‌نگری
اکثر مردم و حتی مدیران ارشد، چابک‌سازی را رویکردی بلندپروزانه می‌دانند. امّا برای جهانی که به شدت تغییر‌پذیر است و فرصت‌ها و تهدیدات غیرمنتظره‌ای در آن بوقوع می‌پیوندد، تنها رویکرد چابک‌سازی می‌تواند مناسب باشد. بازاریابی مدرن نمی‌تواند ۶ ماه یا یک سال منتظر بماند تا یک راهکار مناسب برای اجرا پیدا شود. تغییرات شدید در بازار را به راحتی می‌توان با کمک چرخه‌های اسپرینت کم‌اثر کرد و خود را با شرایط بازار وفق داد.
یک محتوای جذاب دیگر برای شما: ضرورت وجود تفکر انتقادی در کسب وکارهای نوپا
چارچوب بازاریابی چابک
برای اینکه بتوانیم بازاریابی چابک را در یک تیم مارکتینگ اجرایی کنیم باید نکات زیر را در تیم خود بپیاده‌سازی کنیم:
۱- رویکرد
چابکی به معنای رعایت تعدادی اصول و ارزش‌های خاص می‌باشد. این اصول به ما کمک می‌کنند که چگونه فکر کنیم، رفتار کنیم و به سناریوهای مختلف پاسخ دهیم. موارد زیر در رویکرد چابک‌سازی بازاریابی اهمیت دارند:
- انگیزه بالای تیمی و استفاده از تمامی ظرفیت‌های تیم
- انعطاف پذیری بالا برای توانایی پاسخگویی به تغییرات(تغییر سریع یک مزیت رقابتی در تیم‌های چابک می‌باشد)
- توجه به یادگیری مبتنی بر داده و آزمایشات واقعی
- تجزیه پروژه‌های بزرگ به بخش‌های کوچک و قابل انجام
- همکاری تیمی بالا
- نترسیدن از شکست(البته تیم‌های چابک دو دفعه به یک شیوه شکست نمی‌خورند)
- توجه به اصول بازاریابی و طراحی خوب
- مشتری محوری و توجه به رضایت مشتری
- تکرار آموخته‌ها و سعی در بهبود آن‌ها
- استفاده از تجارب افراد متخصص در حوزه‌های مختلف کاری
۲- روش‌شناسی
هر رویکردی از تعدادی روش تشکیل می‌شود. در حدود ۱۰۰ روش(متدلوژی) مختلف برای چابک‌سازی مطرح هستند که می‌توانند با توجه به شرایط و نیازها به کار گرفته شوند. متدلوژی‌های Lean ، Scrum و Kanban مشهورترین آن‌ها هستند. تعیین اینکه کدام‌یک از این روش‌ها برای یک کسب وکار مناسب هستند اهمیت دارد.
۳- تمرین
در چابک‌سازی، شیوه‌های تعریف شده‌ای برای تمرین و بهبود وجود دارد. نقش‌های تخصصی، جلسات، ابزارها، قوانین و کارهای دیگری که چابک سازی را تشکیل می‌دهند. مفاهیمی همچون چرخه‌های اسپرینت، Stand-up ، Back Logs و تخته‌های Kanban کمک می‌کنند تا چابک‌سازی هر چه سریعتر شکل بگیرد.
مولفه‌های تاثیرگذار بر روی Agile Marketing
در سال ۲۰۱۲ گروهی از مدیران ارشد بازاریابی دور هم جمع شدند تا مولفه‌هایی را برای بازاریابی سریع(چابک) تدوین کنند. هدف آن‌ها قانون‌نویسی برای بازاریابی نبود، بلکه آن‌ها سعی داشتند ایده‌آل‌هایی را برای صنعت بازاریابی به علاقمندان این حوزه معرفی کنند. بر این اساس بازاریابی چابک دارای ۷ مولفه زیر می‌باشد:
- یادگیری: در بازاریابی سریع باید کار را در مقیاس کوچک شروع کرد و با یادگیری مستمر و به کارگیری آموخته‌ها کار را توسعه داد.
- مشتری‌مداری: در بازاریابی‌چابک با همکاری متمرکز با مشتریان، سعی می‌کنیم فرآیندها را بهبود دهیم. در این نوع بازاریابی مشتری علاوه بر نقش مرسوم خود، نقش راهبری در فرآیندهای بازاریابی را هم برعهده می‌گیرد.
- سازگارشدن و تکرارپذیری: سازگاری نقطه تمایز بازاریابی سریع با سایر روش‌های بازاریابی می‌باشد. سازگار شدن و تکرار اسپرینت‌ها می‌تواند بهره‌وری را به حداکثر برساند.
- کشف مشتری: شناخت مشتری و نیازهای او بسیار اهمیت دارد تا هزینه‌های بازاریابی کاهش یابد.
- برنامه‌های انعطاف‌پذیر: با کمک برنامه‌ریزی‌های قابل انعطاف می‌توان ثبات پروژه‌ها را تضمین کرد. در برنامه‌ریزی چابک سعی می‌شود تا براساس تغییرات امور به پیش بروند.
- پاسخگو بودن نسبت به تغییرات: تغییرات در بازارهای رقابتی امری قطعی می‌باشد، پاسخگو بودن تیم‌های بازاریابی به پویایی آن‌ها و اجرای درست بازاریابی چابک مرتبط می‌شود.
- نمونه‌سازی و آزمایش: یک تیم چابک محصولات و ایده‌های خود را قبل از اجرا در مقیاس بزرگ، آزمایش می‌کند و سعی می‌کند در چرخه‌های متوالی محصولات/ایده‌های خود را بهبود دهد. پشتیبانی از مشتریان می‌تواند در بهبود خدمات نقش بسیاری را ایفا کند.
آیا با P های بازاریابی آشنا هستید؟ می‌دانید بازاریابی آمیخته چیست؟
ویژگی‌های یک بازاریاب چابک
برای موفقیت در هر نوع بازاریابی نیاز است تا یک تیم خوب وجود داشته باشد. بازاریابی چابک(Agile Marketing) نیز از این قاعده مستثنا نیستند. بازاریابان چابک دارای ویژگی‌های خاصی می‌باشند که قصد داریم به بررسی این خصوصیات بپردازیم:
- مهارت‌محوری: مهارت و وسعت دانش به بازاریابان چابک امکان می‌دهد تا به بهترین نحو به وظایف خود عمل کنند.
- کارآفرینی: داشتن ذهنیت کارآفرینی به آن‌ها کمک می‌کند تا به دنبال راه‌های برای بهبود عملکرد و ایجاد ارزش‌افزوده باشند.
- خلاقیت و ابتکار: یک بازاریاب چابک باید بتواند ایده‌های جدید را دریافت کرده و با خلاقیّت و ابتکار آن‌ها را به مرحله اجرا برساند.
- متعهد: یک بازاریاب‌چابک باید بتواند با توجه به زمان و منابع موجود بهترین کارها را انجام دهند و به مشتریان(کارفرما) متعهد باشند.
- سازگار: چنین بازاریابانی سعی می‌کنند تا مهارت‌های مختلف را به خوبی یاد بگیرند تا در مواقع لزوم از آموخته‌های خود به خوبی استفاده کنند و خود را با شرایط محیطی سازگار کنند.
- تیم‌گرایی: یک بازاریاب چابک همیشه به این موضوع توجه دارد که چگونه تیم او می‌تواند به موفقیت بیشتری دست یابد. آن‌ها به خوبی دریافته‌اند که موفقیت تیمی باعث رشد و پیشرفت آن‌ها خواهد شد.
