بیشتر افراد در برخورد با واژه بازاریابی شبکه ای فکر می کنند که بازاریابی شبکه ای یعنی چیزی مثل گلدکوئست و از آن بدتر، خیلی افراد گلدکوئست را بازاریابی شبکه ای عنوان می کنند. علت این موضوع سابقه دیرینه ای است که ما در فرهنگ شنیداری و عمدتا بدون مطالعه خود داریم.
بازاریابی شبکه ای
در واقع بازاریابی شبکه ای، نوعی شیوه فروش است که در آن شرکت ها محصولات خود را بدون تبلیغ و بدون واسطه به فروش می رسانند و مشتریان پس از خرید، درصورت تمایل می توانند محصولات شرکت را بازاریابی و برای خود سودآفرینی کنند.
درآمد در بازاریابی شبکه ای هم در ازای فروش مستقیم کالا و هم در ازای فروش از طریق زیر مجموعه کسب میشود. یک نماینده فروش علاوه بر جذب مشتریان، آموزش نیروهای تازه وارد را در جهت جذب مشتریان برعهده دارد.
اگر شما هم شنیدید که یک شرکت با سابقه اعلام کرده است که «در صورت معرفی یکی از دوستان تان به ما، در خرید بعدی از تخفیف برخوردار خواهید شد»، در واقع شما با یک بازاریابی چندسطحی Multi Level Marketing مواجه شده اید. انجمنهای سلامتی، آژانس های املاک، شرکتهای ارتباط تلفنی و بسیاری از صنایع دیگر، حیات کسب و کارشان به نوعی بازاریابی شبکه ای وابسته است.
تفاوت بازاریابی شبکه ای با شرکت های هرمی
به گفته کمیسیون تجارت فدرال آمریکا (FTC) شرکت هرمی، شرکتی است که به اعضایش حق کمیسیون می دهد تا افراد جدید را وارد کنند. شرکتهای هرمی محصولی را نمی فروشند و پولهای مشتریان را در یک جا جمع می کنند و با آن کاری انجام نمیدهند و در اکثر کشورهای دنیا از جمله ایران غیر قانونی هستند، چون در ازای جذب افراد پول میدهند و بطور اجتناب ناپذیر فروخواهند پاشید و وقتی هرم فروپاشی کند بجز عده ای که در بالای هرم هستند همه دست خالی میمانند یا به عبارتی پول خود را می بازند.
FTC می گوید داشتن محصول، قانونی بودن شرکت را تعیین نمی کند. بعضی از شرکت های هرمی برای رد گم کردن، محصولی را در پلان خود قرار می دهند ولی چون هدف شان فروش محصول نیست، قیمت آن بسیار بالاتر از بازار آزاد خواهد بود.
دو مشخصه بارز کمپانی های هرمی این است که اول به انبار کردن کالا می پردازند یعنی این که اگر مشتریان نتوانند کالا را به فروش و یا به مصرف برسانند باز هم کمپانی آن ها را به خرید بیشتر (برای دریافت سود بیشتر) تشویق می کند و دوم این که در این شرکت ها معمولا خرده فروشی وجود ندارد و دلیل آن کیفیت پایین محصولات و هزینه بالای آن ها می باشد. در واقع در اغلب شرکت های هرمی محصولات فقط بین اعضای داخل هرم توزیع می شود نه بین مردم عادی برون از هرم.
بازاریابی شبکهای یا فروش اینترنتی
در واقع شرکت هرمی به تولید کمکی نمی کنند و باعث پیشرفت اقتصاد جوامع نمی شوند و مشتریان نیز اگر نتوانند پلان خود را بسازند دست خالی می مانند. عمده ترین تفاوت بازاریابی شبکه ای با شرکت های هرمی این است که شرکت های تولید کننده مجال خوبی خواهند یافت تا بدون دغدغه فروش محصولات، به ارتقاء و بهبود کیفیت کالاها یا خدمات شان بپردازند.
در عصر الکترونیک اکثر کمپانی ها رو به فروش اینترنتی می آورند. اما گاهی فروش اینترنتی با بازاریابی شبکه ای و هرمی عمدا یا سهوا خلط مبحث می شود. فروش اینترنتی یعنی فروش کالا از طریق شبکه اینترنت، اما بازاریابی شبکهای مفهومی بسیار متفاوت دارد.
قانونی یا غیر قانونی بودن بازاریابی شبکه ای
در حال حاضر قوانین و مقررات فعالیت در شبکه های بازاریابی شبکه ای در اکثر کشورها معین شده است. در تاریخ ۸/۹/۱۳۸۸ کمیته نظارت وزارت بازرگانی دستورالعمل نحوه صدور مجوز و نظارت بر فعالیت شرکت های بازاریابی شبکه ای را در ۱۲ ماده و ۸ تبصره تصویب و ابلاغ کرد.
در پایگاه اینترنتی http://www.networkmarketing.moc.gov.ir می توان اطلاعاتی در مورد مرز بین بازاریابی شبکه ای وشرکت های هرمی را یافت. این وب سایت متعلق به معاونت توسعه و بازرگانی داخلی وزارت صنعت، معدن وتجارت جمهوری اسلامی می باشد. هم چنین در این سایت اطلاعاتی درباره شرکت های دارای مجوز بازاریابی شبکه ای در ایران را می توان مشاهده کرد.
اشباع ، تهدید بزرگ شرکت های بازاریابی شبکه ای
اشباع به مرحله یا زمانی گفته می شود که یک شرکت بازاریابی تمام جامعه را فرا بگیرد و بازاریابان ونمایندگان مستقل، دیگر نتوانند مشتری جدیدی را پیدا کنند. اگر چنین اتفاقی بیفتد درصد زیادی از فعالان که در کف مجموعه هستند ناکام خواهند ماند.
بازاریابی شبکه ای از دیدگاه دینی
نوع درآمد در بازاریابی شبکه ای، خطی نیست و بلکه انفعالی است. در این گونه مشاغل، فرد در ابتدا باید زحمت بسیاری بکشند و درآمد اندکی داشته باشد تا پس از طی چندین مرحله به درامد بالا و قابل توجهی دست پیدا کند. بیشتر مراجع تقلید فقط با کاری مخالفند که بدون زحمت (مفت خوری) به افراد پول بدهد. در مجموع برخی از مراجع تقلید آن را حرام و برخی آن را حلال بر شمرده اند.
پایداری شرکت های بازاریابی شبکه ای و اقدامات قبل از ورود به این شرکت ها
به گفته ریچارد پو در کتاب موج چهارم ، قدرت شرکت های شبکه ای در پنج سال اول کاری مشخص می شود. یک کمپانی در دو سال اول فعالیت خود، بیش از %۵۰ احتمال شکست دارد و کمپانی که پنج سال به تعهدات خود عمل کند، احتمال شکستش به %۱ خواهد رسید.
اگر قصد داریم به عنوان بازاریاب و یا مشتری به نتورک مارکتینگ وارد شویم بهتر است قبل از ورود به موارد زیر توجه کنیم :
۱-گرفتن سابقه شرکت
۲-تحقیق درباره محصولات شرکت
۳-پرسش و پاسخ درباره پلان شرکت و احتمال موفقیت
۴-کشف مرزها ومحدودیت ها
۵-ارتباط برقرار کردن با بالاسری ها و گرفتن آدرس و شماره تلفن
۶-مشورت گرفتن از وکیل یا مشاور حقوقی که در سیستم نباشد(ذی نفع نباشد ).
۷-زمان بگذارید.سریع تصمیم نگیرید و قرارداد نبندید تا مدتی فکر کنید .
۸-ببینید این کار بدرد شما می خورد ؟ با بالا سری ها درباره وقت گذاشتن و هزینه های جانبی ارتباط برقرار کنید .
