تاریخچه طراحی صفحات وب
در این پست قصد داریم به تاریخچه طراحی وب بپردازیم . وب جهان گستر (World Wide Web) در حدود ۳۰ سال پیش توسط Berners-Lee ارائه گردید . هدف وی این بود که به افراد کمک کند تا اطلاعات خود را درسرتاسر جهان به آسانی به اشتراک بگذارند . در طول دهه های بعد ، به طور قابل توجه ای از لحاظ طراحی و عملکرد و همچنین نقش عمیق وب در جامعه ، تغییراتی اساسی در طراحی وب صورت پذیرفت .
همان طور که سبک معماری ساختمان های یک شهر می تواند وضعیت اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی یک جامعه را در دوران های مختلف نشان دهد ، تکامل طراحی وب هم منعکس کننده نظرات ، عقاید و فناوری های در حال تغییر در هر دوره طراحی می باشد .
در چند سال اخیر سبک های طراحی وب به شدت تغییر یافته است . وب سایت های ساده اولیه تنها حاوی متونی بودند که تنها تزئین آنها یک لینک ساده متنی آبی رنگ بود . این لینک های ساده ما را به سوی متون دیگر منتقل می کردند . از آن روزهای اولیه تا به امروز ، طراحی وب یک سفر طولانی و بسیار پیچیده را شاهد بوده است که در ادامه سیری در تاریخ طراحی وب را با یکدیگر انجام خواهیم داد .
یک آغاز نوستالژیک
در اوایل دهه ۱۹۹۰ ما شاهد تولد اولین زبان نشر وب بودیم . بله ما داریم از Hyper Text Markup Language یا همان HTML ساده و دوستداشتنی آن روزهای دنیای طراحی وب (و البته دهه های بعدی) سخن می گوییم .
این زبان مناسب اشتراک گذاری متون ساده و تصاویر سبک بود . مشاهده متون ساده با لینک های آبی رنگ ، آن روزها لذّت عجیبی را برای وب گردان فراهم می آورد . شاید این دوران برای همیشه نوستالژیک ترین دوران وب باقی بماند .
جداول
در اواسط دهه ۱۹۹۰ ، طراحان به اهمیت وب پی بردند و به توسعه آن کمک بیشتری نمودند . در این زمان بود که رابط کاربری گرافیگی (GUI) به طراحان این امکان را داد تا تصاویر بیشتری را به همراه آیکون های گرافیکی به وبسایت ها اضافه کنند . این دوران همزمان با افزایش محبوبیت وب در بین مردم بود و وب توانسته بود خود را به عنوان ابزاری برای انتقال اطلاعات مطرح کند .
طراحان ، جداول را به عنوان ابزاری برای تنظیم متن و تصاویر گرافیکی خود به کار می گرفتند . قبل از طراحی جداول به عنوان یک ساختار طراحی صفحات وب هیچ راهی برای دسته بندی و بهبود نمایش محتواهای وب وجود نداشت . جداول به طراحان وب این امکان را می داد که ساختار مناسب تری برای نمایش متون و تصاویر به کاربران خود را در اختیار داشه باشند .
طراحی Flash
هنوز دهه ۹۰ میلادی خاتمه نپذیرفته بود که یک تکنولوژی جدید پابه عرصه وجود گذاشت . بله داریم از فلش (Flash) صحبت می کنیم .
فلش یک پلتفرم نرم افزاری بود که طراحان را قادر می ساخت تا موسیقی ، ویدئو ، انیمیشن ، فایل های گیف را در وبسایتهایشان به راحتی منتشر کنند و تجربه کاربری (UX) بهتری را بوجود آورند . فلش همچنین باعث شد تا طراحان آزادی بیشتری را برای ایجاد وبسایت های تعاملی داشته باشند . در این دوران بیشترین خلاقیت در طراحی وب و پیشرفت تکنولوژیکی تا آن زمان بوجود آمد .
با کمک فلش برای اولین بار منوهای تعاملی ، انیمیشن های تزئینی و دکمه های حبابی ، که زیبایی های خاصی را به صفحات وب می دادند پا به عرصه وجود گذاشتند و این باعث جلب توجه بیشتر مردم به وب می شد . این درحالی بود که وب برای بسیاری از مردم هنوز مفهوم جدیدی بود و آن ها از این طراحی های بصری هیجان زده می شدند .
امّا محبوبیت فلش بسیار کوتاه بود چراکه کاربران مجبور به بروزرسانی های مستمر پلاگین فلش نصب شده برروی کامپیوترهای خود بودند . همچنین فلش برای کاربران محدودیت هایی را در استفاده و دسترسی به وبسایت ها بوجود می آورد .
هرکس یک طراح وب
اگر چه فلش نتوانست انتظارات را به طور کامل برآورده کند امّا سلیقه و نظر طراحان وب و کاربران را دچار تحوّل کرد . دیگر هیچ کسی انتظار صفحات وب ساده را نداشت و همه منتظر یک وب متفاوت بودند. همزمان با ظهور اولین نسل های رسانه های اجتماعی شاهد تولد Cascading Style Sheets یا همان CSS دوستداشتنی خودمان بودیم .
CSS بهترین ابزار برای تعیین یک سبک خاص بدون نیاز به کدنویسی های پیچیده بود . ایده اصلی CSS این بود که محتوا (HTML) را از نحوه ارائه (CSS) جدا می کرد . این موضوع باعث می شد که طراحی یک وبسایت کاری تخصصی و پیچیده ای نباشد و هرکسی بتواند طراح سایت خود باشد .
در این زمان بود که قالب های مختلف طراحی و توسعه پیدا کردند و طراحان بسیاری به دنبال ارائه جذاب ترین قالب ها برای سلایق مختلف مشتریان خود بودند . قابلیت استفاده مجدد در قالب ها باعث کاهش هزینه های طراحی ، قابلیت دسترسی ساده و زیبایی بیشتر می شد .
طراحی تخت
در سال ۲۰۱۰ روند طراحی صفحات وب تغییرات اساسی پیدا کرد . چرا که در این زمان صفحات وب با ابزارهای متفاوتی نظیر گوشی های هوشمند و تبلت ها هم بازدید می شدند . این موضوع یک اصطلاح خاص را در طراحی بوجود آورد که تا آن زمان کمتر شنیده شده بود . آن اصطلاح عبارت بود از واکنش گرایی یا همان پاسخگو بودن (Responsive) که عنوان می کرد محتوا باید توانایی قرار گیری در هر ظرفی را داشته باشد .
واکنش گرایی یک رویکرد جدیدی را ایجاد می کرد که باعث استفاده متفاوتی از HTML و CSS در کنار یکدیگر می گردید . ایده اصلی واکنش گرایی این می باشد که وبسایت باید قابلیت ارائه در محیط هایی با صفحات نمایش مختلف را داشته باشد . این ایده باعث افزایش بهره وری در طراحی ، توسعه و نگهداری صفحات وب می شود .
این موج طراحی صفحات وب به طراحی تخت (Flat Design) مشهور گردید . در طراحی تخت دو هدف کارآمدی و چشم نوازبودن مورد توجه قرار گرفت . امروزه طراحی تخت همچنان مورد توجه طراحان و کاربران می باشد . در این نوع طراحی اولویت ویژه ای به محتوا داده شده است . همچنین سعی شده است که بین محتوا ها ارتباطات قوی و موثری برقرار شود تا دسترسی کاربر به سادگی صورت پذیرد . از دیگر سو پیچیدگی های اضافه در طراحی صفحات وب به شکل چشمگیری کاهش یافته است .
آینده وب
هرچند تاریخ طراحی صفحات وب کوتاه می باشد امّا در همین دوران کوتاه شاهد اعصار گوناگونی در تاریخچه صفحات وب بوده ایم . امروزه طراحان وب با این سوال اساسی مواجه اند که در آینده نزدیک چه باید بکنیم ؟ آنها به دنبال طراحی هایی هستند که تجربه کاربری بهتری را برای کاربران به ارمغان آورد . یک تجربه کاربری (UX) خوب ، تنها با کمک یک واسط کاربری (UI) خوب بوجود خواهد آمد .
نویسنده : مسعود معاونی
منبع : ایندپندنت