فناوری اطلاعات ، عبارت است از فناوریهایی که فرد را درضبط، ذخیره سازی، پردازش، بازیابی، انتقال و دریافت اطلاعات، یاری می دهند. این اصطلاح شامل فناوریهای نوین مانند رایانه، انتقال ازطریق دورنگار، و دیگر وسائل ارتباطی میشود.فناوری اطلاعات، روش کارمارا دگرگون کرده، امور اقتصادی و اجتماعی، و حتی نحوه تفکر مارا تغییر داده است.
امروزه، فناوری اطلاعات درمقایسه با وسائل ارتباط جمعی دامنه ای به مراتب وسیع تر دارد و امکاناتی را برای تغییر و پیش بینی و دورنمای تازه ای را درزمینه توسعه ارائه میکند. فناوری اطلاعات موجب پخش سریع نظرات، بهبود درآموزش، علوم، مراقبتهای بهداشتی و فرهنگ میشود.
فناوری اطلاعات ماشین کار تلقی میشود و ارتباطات محصول آن است. فناوری اطلاعات و ارتباطات به یکدیگروابسته هستند. بدون فناوری اطلاعات و ارتباطات، ارتباط درسطح بین المللی و بین افراد غیرممکن خواهد بود.
امروزه با دراختیارداشتن فناوری اطلاعاتی و ارتباطی مختلف و پیشرفته،امکان برقراری سریع ارتباط و تبادل سریع اطلاعات بیش ازپیش میسرگردیده است. افراد درهرکجا که باشند میتوانند آخرین اطلاعات مورد نیاز خودرا درهرزمینه ای دریافت میکنند.
مفهوم فناوری اطلاعاتی
در نیمه دوم دهه ۱۹۹۰ م، از ترکیب رسانههای همگانی جهانی و ارتباطات رایانهای، سیستم الکترونیکی شکل گرفت که به تمام زندگی اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی سرایت یافت. ویژگی مهم این سیستم، توانایی بالقوه آن برای ارتباط متقابل بود. ضمن آنکه واژههای گوناگونی را نیز آفرید، واژگانی چون: جامعه اطلاعاتی (Information Society)، فناوری اطلاعاتی(Information tachnoloy)، جامعه شبکهای (network Society)، دموکراسی دیجیتالی(digital democracy)و هویت دیجیتالی (digital identity). همه اینها، گواه ایجاد جامعهای نوین مبتنی بر فناوری جدید است.
در این جامعه برای تولید انواع کالاها و خدمات، وابستگی زیادی به کاربرد اطلاعات وجود دارد. یک محور این جامعه، بزرگراههای اطلاعاتی مانند اینترنت است که از نظر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی فضای تازهای را برای انسان ایجاد میکند. به اعتقاد ویلیام مارتین، جامعه اطلاعاتی، جامعهای است که در آن کیفیت زندگی همانند چشماندازهای تحول اجتماعی و توسعه اقتصادی، به طور روزافزون به اطلاعات و بهرهبرداری از آن وابسته است. در چنین جامعهای، استانداردهای زندگی، الگوهای کار و فراغت، و نظام آموزشی و بازار تحت تأثیر پیشرفتهایی در زمینه اطلاعات و دانشها روی داده است. شاهد این مدعا فرآوردههای گسترده محصولات و خدمات اطلاعاتی است که از طریق طیف گستردهای از رسانهها انتقال داده میشود و غالب آنها دارای ماهیت الکترونیکی هستند.
جامعه اطلاعاتی، دارای زیر ساختهایی است که میتوان آن را در سه دسته طبقه بندی نمود:
- زیر ساختهای ارتباطات از راه دور؛
- زیر ساختهای مرتبط با دانشها که سازمان و پردازش اطلاعاتی را در نظر دارد و دستیابی، کاربرد و تفسیر از اطلاعات را امکانپذیر میسازد؛
- زیر ساخت فنی مرتبط کننده اطلاعات. این زیر ساخت، بیان کننده محیطی است که در آن تعاملات متفاوت شکل میگیرد.
به هر حال، حجم بسیار اطلاعات، عامل مهم توسعه جامعه اطلاعاتی است و این فناوری به دو گونه مختلف تقسیم میشود: قدرت رایانه و توانایی انتقال.
جایگاه فناوری اطلاعات در توسعه
فناوری اطلاعاتی، یعنی روش تولید و جمع آوری اطلاعات و استفاده از آن و قابل دسترس بودن یک نظام فکری و فرهنگی، که و همه جلوههای فرهنگی را در بر میگیرد. در جامعه نوین، همه انواع پیامها در حالتی دوگانه کار میکنند: حضور و غیبت در سیستم ارتباطی چند رسانهای. در این میان، تنها حضور، قابلیت انتقال و اجتماعی شدن پیامها را امکانپذیر میسازد.
و امروز این فرایند اطلاعاتی است که شیوه جدیدی از توسعه را معرفی میکند و ویژگی اصلی آن عبارت است از پدیدار شدن فرایند اطلاعات به عنوان هسته فعالیتی بنیادی که اثربخشی و بهرهوری تمامی فرایندهای فرآوری، پخش و مدیریت را تعیین میکند.
جریان اطلاعات، به عنوان ویژگی محوری جامعه اطلاعاتی پدیدار میشود و این وابستگی به شبکه، در حال کاهش دادن محدودیتهای مکانی فعالیتهای معاصر است.