ارتباطات می‌تواند برروی رشد کسب و کار و زندگی شخصی افراد تاثیر بگذارد. ارتباطات موثر باعث می‌شود تا افراد بتوانند به خوبی با یکدیگر تعامل برقرار کنند و گامی موثر برای شبکه‌سازی و ایجاد تیم‌های کاری یا دوستانه بردارند. ارتباطات موثر در کنار شبکه‌ایی از افراد توانمند، بهره‌وری فردی و سازمانی را به شکل حیرت‌انگیزی افزایش خواهد داد.
جایگاه ارتباطات موثر در زندگی انسان‌ها
برای اینکه بتوانیم با دیگران ارتباط موثری برقرار کنیم نیاز است تا با مهارت‌های ارتباطی آشنا شویم. ارتباطات موثر زیرمجموعه‌ای از مهارت‌های نرم(Soft Skills) می‌باشد. مهارت‌های نرم به مهارت‌های ذهنی گفته می‌شود که یادگیری آن‌ها به تمرین و ممارست بسیاری نیاز دارد. یادگیری چنین مهارت‌هایی بر روی تعامل با دیگران تاثیر بسیاری دارد.
نحوه برقراری ارتباط با دیگران یک موضوع حیاتی و مهم است چون علاوه بر کسب و کار بر روی کیفیت زندگی ما نیز تاثیر خواهد گذاشت.
آشنایی با مفهوم ارتباطات
می‌توان ارتباطات را یک فرآیند برای انتقال داده یا اطلاعات بین دو یا چند نفر دانست. برای اینکه بین دو نفر تعاملی ایجاد شود و تبادل اطلاعاتی صورت پذیرد باید با یکدیگر ارتباطی موثر و سازنده برقرار کنند.
یک فرد ممکن است دارای توانایی‌ها و مهارت‌های بالایی در زمینه‌های مختلف باشد امّا ضعف در برقراری ارتباط باعث می‌شود تا نتواند توجه دیگران را به ظرفیت‌های خود جلب کند. برای این که بتوانیم ارتباطات را در خود تقویت کنیم باید ابتدا به یک خودشناسی از خود دست پیدا کنیم.
شناخت شخصیت خود و دیگران می‌تواند کمک قابل‌توجهی در بهبود ارتباطات به ما بنماید. معمولا تست‌های مختلفی برای شخصیت‌شناسی بر روی افراد انجام می‌شود. مهمترین تست‌های شخصیت‌شناسی که می‌توانند برای خودشناسی مورد استفاده قرار گیرند DISK و MBTI می‌باشند. معمولا باید برای تفسیر درست و دقیق جواب این تست‌ها به سراغ متخصصان علم علوم شناختی (Cognitive Sciences) یا روان‌شناسان برویم.
انواع ارتباطات
ما همواره ابزارهای مختلفی را برای برقراری ارتباطات در اختیار داریم. این ابزارها از حس‌های پنجگانه ما بهره می‌برند. بر همین اساس ۳ شیوه ارتباطی ذیل مطرح می‌شوند:
۱- ارتباطات کلامی
در این نوع از ارتباط، اطلاعات را با ابزارهایی نظیر کلمات، مقالات، ارائه‌های شفاهی، پادکست و.. به دیگران انتقال می‌دهیم. در ارتباط کلامی یک طرف ارتباط سعی می‌کند افکار خود را در قالب کلمات به دیگران انتقال دهد و از او بازخورد دریافت کند. بازاریابی محتوا در واقع برپایه ارتباطات کلامی شکل گرفته است.
۲- ارتباطات غیرکلامی
کلمات در برقراری ارتباط اهمیت بسیاری دارند. امّا همیشه امکان استفاده از کلمات وجود ندارد و در برخی از شرایط زبان در برقراری ارتباط ناتوان است. اینجاست که ارتباطات غیرکلامی جایگاه ویژه‌ای می‌یابند. حرکات صورت، چشم و ابرو یا حتی اشارات دست می‌توانند ارتباط غیرکلامی را بوجود آورند. به طور کلی زبان بدن(Body Language) ابزار اصلی ارتباطات غیرکلامی می‌باشد که می‌تواند پیام‌های مهمی را به دیگران انتقال دهد.
۳- ارتباطات بصری
تصاویر(شامل بیلبوردها، تراکت‌ها، اینفوگراف‌ها، نقشه‌ها، بنرها و..) می‌توانند انتقال دهنده پیام‌هایی به مخاطب/مخاطبین باشند. در ارتباطات تصویری، مخاطب می‌تواند پیام دریافتی را براساس دیدگاه خود تفسیر کند، بنابراین در این نوع از ارتباط ممکن است پیام به اشتباه برداشت شود. به همین دلیل این شیوه ارتباطی را با دیگر روش‌ها ترکیب می‌کنند.
چند راهکار برای برقراری ارتباط موثر
این که بتوانیم با دیگران ارتباطات خوبی برقرار کنیم می‌تواند در ابعاد مختلف زندگی ما تاثیر بگذارد. در ادامه به چند راهکار ساده برای تقویت ارتباطات خود با دیگران می‌پردازیم:
- به صحبت‌های دیگران خوب گوش کنیم.(گوش دادن فعال)
- در محیط‌های پر سر و صدا و شلوغ صحبت نکنیم زیرا که پیام مدنظر به مخاطب منتقل نخواهد شد.
- صریح و بدون پرده سخن گفتن نقش مهمی در برقراری ارتباط دارد(سعی کنید پیچیده و مرموز صحبت نکنید).
- شرایط طرف مقابل را مدنظر قرار دهید. زبان بدن هرکسی به خوبی وضعیت درونی و احساسات او را نمایش می‌دهد.
- صبر داشته باشید و بهترین موقعیت را برای برقراری ارتباط بیابید.
- قبل از برقراری ارتباط به خوبی فکر کنید ولی سعی کنید دچار استرس یا پریشانی نشوید.
- آهنگ و تن صدای خود را با توجه به شرایط تغییر دهید. یکنواخت صحبت کردن موجب می‌شود تا طرف مقابل توجه کافی به صحبت‌های شما نداشته باشد.
- طولانی صحبت نکنید. همان‌طور که شما در سخنرانی‌های طولانی‌مدت آزرده خاطر می‌شوید، قطعا دیگران هم حوصله سخنرانی‌های طولانی و غیرجذاب را ندارند.
- قبل از برقراری ارتباط با دیگران یک زمینه از خودتان، کار یا توانایی‌هایتان به دیگران بدهید.
- ارتباط کلامی در کنار ارتباط غیرکلامی و تصویری می‌تواند اثربخشی یک ارتباط را تضمین کند. سعی کنید در ارتباطات خود خلاقّیت داشته باشید و افراد را مجذوب خود کنید.
- ارتباط چشمی در موفقیت یک ارتباط نقش مهمی دارد. وقتی که با دیگران صحبت می‌کنید، سعی کنید از زبان بدن مناسبی استفاده کنید و با توجه به احساسات طرف مقابل، جهت ارتباطات را تنظیم کنید.
در پایان باید به این نکته اشاره کنیم که ارتباطات یک فرآیند می‌باشد که برای این که بتوانیم از آن حداکثر استفاده را ببریم باید برنامه‌ریزی داشته باشیم و با هدف و استراتژی معینی یک ارتباط را شروع کنیم.